หน่วยการปกครอง

จังหวัดเพชรบุรีมีรูปแบบการปกครองและการบริหารราชการแผ่นดิน 3 รูปแบบ คือ

1. การบริหารราชการส่วนกลาง ประกอบด้วยหน่วยงานสังกัดส่วนกลางซึ่งมาตั้งหน่วยปฏิบัติงานในพื้นที่ จำนวน 75 ส่วนราชการ

2. การบริหารราชการส่วนภูมิภาค มีหน่วยราชการที่อยู่ในความควบคุมดูแลของผู้ว่าราชการจังหวัด คือ ส่วนราชการต่าง ๆ ในระดับจังหวัด และอำเภอ ส่วนราชการในระดับจังหวัดเป็นหน่วยงาน 2 ลักษณะ คือ หน่วยราชการบริหาร ส่วนภูมิภาคประจำจังหวัด และหน่วยราชการบริหารส่วนกลางในจังหวัด (ขึ้นตรงต่อส่วนกลาง) หน่วยราชการบริหารส่วนภูมิภาคประจำจังหวัดของจังหวัดเพชรบุรีมีทั้งสิ้น 33 หน่วยงาน สังกัดกระทรวงมหาดไทย 8 หน่วยงาน และสังกัดกระทรวง ทบวง กรมอื่น ๆ 26 หน่วยงาน

• ระดับจังหวัด ประกอบด้วยส่วนราชการประจำจังหวัด จำนวน 26 ส่วนราชการ
• ระดับอำเภอ ประกอบด้วย 8 อำเภอ 93 ตำบล 698 หมู่บ้าน

อำเภอเมืองเพชรบุรี อำเภอเขาย้อย อำเภอหนองหญ้าปล้อง อำเภอชะอำ

อำเภอท่ายาง อำเภอบ้านลาด อำเภอบ้านแหลม อำเภอแก่งกระจาน

3. การบริหารราชการส่วนท้องถิ่น มี 3 รูปแบบ คือ องค์การบริหารส่วนจังหวัด เทศบาล และองค์การบริหารส่วนตำบล การปกครองส่วนท้องถิ่น ประกอบด้วย องค์การบริหารส่วนจังหวัดเพชรบุรี 1 แห่ง เทศบาล 15 แห่ง (แบ่งเป็นเทศบาลเมือง 2 แห่ง และเทศบาลตำบล 13 แห่ง) องค์การบริหารส่วนตำบล 69 แห่ง มีรายละเอียดดังนี้

• เทศบาลเมือง 2 แห่ง :: เทศบาลเมืองเพชรบุรี และ เทศบาลเมืองชะอำ

จังหวัด	ลำดับ ที่	ชื่อ	อำเภอที่ตั้ง	เนื้อที่ (ตร.กม.)	ประชากร สิ้นปี 2555 (คน)[6]	ความหนาแน่น (คน/ตร.กม.)	ปีที่ได้รับการจัดตั้งเป็นเทศบาลเมือง	ชื่อและ/หรือฐานะ ก่อนหน้า
เพชรบุรี	1	เทศบาลเมืองชะอำ	ชะอำ	110.00	34,151	310.46	2547	เทศบาลตำบลชะอำ
	2	เทศบาลเมืองเพชรบุรี	เมืองเพชรบุรี	5.40	23,811	4,409.44	2478 [7]	สุขาภิบาลเมืองเพชรบุรี

• เทศบาลตำบล 13 แห่ง จำแนกตามอำเภอได้ดังนี้

อำเภอ	ลำดับที่	ชื่อเทศบาล	ครอบคลุมตำบล (ตาม พ.ร.บ. ลักษณะปกครองท้องที่)		ปีที่ได้รับการ จัดตั้งเป็น เทศบาลตำบล	ชื่อและ/หรือฐานะก่อนหน้า
			เต็มพื้นที่	ไม่เต็มพื้นที่ (เฉพาะบางส่วนหรือส่วนใหญ่)
เมืองเพชรบุรี	1	เทศบาลตำบลหนองขนาน	หนองขนาน	–	2555	องค์การบริหารส่วนตำบลหนองขนาน
	2	เทศบาลตำบลหัวสะพาน	วังตะโก, หัวสะพาน	–	2542	สุขาภิบาลหัวสะพาน
	3	เทศบาลตำบลหาดเจ้าสำราญ	หาดเจ้าสำราญ	–	2542	สุขาภิบาลหาดเจ้าสำราญ
เขาย้อย	1	เทศบาลตำบลเขาย้อย	บางเค็ม	เขาย้อย, ทับคาง, สระพัง	2542	สุขาภิบาลเขาย้อย
ชะอำ	1	เทศบาลตำบลนายาง	เขาใหญ่, ดอนขุนห้วย, นายาง	–	2542	สุขาภิบาลนายาง
	2	เทศบาลตำบลบางเก่า	บางเก่า	–	2555	องค์การบริหารส่วนตำบลบางเก่า
ท่ายาง	1	เทศบาลตำบลท่าไม้รวก	ท่าไม้รวก	–	2551	องค์การบริหารส่วนตำบลท่าไม้รวก
	2	เทศบาลตำบลท่ายาง	ท่ายาง	ท่าคอย	2542	สุขาภิบาลท่ายาง
	3	เทศบาลตำบลท่าแลง	ท่าแลง	–	2551	องค์การบริหารส่วนตำบลท่าแลง
	4	เทศบาลตำบลหนองจอก	–	หนองจอก	2542	สุขาภิบาลหนองจอก
บ้านลาด	1	เทศบาลตำบลบ้านลาด	บ้านลาด	–	2542	สุขาภิบาลบ้านลาด
บ้านแหลม	1	เทศบาลตำบลบางตะบูน	–	บางตะบูน, บางตะบูนออก	2542	สุขาภิบาลบางตะบูน
	2	เทศบาลตำบลบ้านแหลม	–	บ้านแหลม	2542	สุขาภิบาลบ้านแหลม

• องค์การบริหารส่วนตำบล 69 แห่ง จำแนกตามอำเภอได้ดังนี้
  • อำเภอเมืองเพชรบุรี :: องค์การบริหารส่วนตำบลบางจาน องค์การบริหารส่วนตำบลนาพันสาม องค์การบริหารส่วนตำบลธงชัย องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านกุ่ม องค์การบริหารส่วนตำบลหนองโสน องค์การบริหารส่วนตำบลไร่ส้ม องค์การบริหารส่วนตำบลบางจาก องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหม้อ องค์การบริหารส่วนตำบลต้นมะม่วง องค์การบริหารส่วนตำบลช่องสะแก องค์การบริหารส่วนตำบลนาวุ้ง องค์การบริหารส่วนตำบลสำมะโรง องค์การบริหารส่วนตำบลโพพระ องค์การบริหารส่วนตำบลต้นมะพร้าว องค์การบริหารส่วนตำบลโพไร่หวาน องค์การบริหารส่วนตำบลดอนยาง และ องค์การบริหารส่วนตำบลหนองพลับ
  • อำเภอเขาย้อย :: องค์การบริหารส่วนตำบลเขาย้อย องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปลาไหล องค์การบริหารส่วนตำบลหนองปรง องค์การบริหารส่วนตำบลหนองชุมพล องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยโรง องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยท่าช้าง และ องค์การบริหารส่วนตำบลหนองชุมพลเหนือ
  • อำเภอหนองหญ้าปล้อง :: องค์การบริหารส่วนตำบลหนองหญ้าปล้อง องค์การบริหารส่วนตำบลยางน้ำกลัดใต้ และ องค์การบริหารส่วนตำบลท่าตะคร้อ
  • อำเภอชะอำ :: องค์การบริหารส่วนตำบลหนองศาลา องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยทรายเหนือ องค์การบริหารส่วนตำบลไร่ใหม่พัฒนา และ องค์การบริหารส่วนตำบลสามพระยา
  • อำเภอท่ายาง :: องค์การบริหารส่วนตำบลท่าคอย องค์การบริหารส่วนตำบลยางหย่อง องค์การบริหารส่วนตำบลหนองจอก องค์การบริหารส่วนตำบลมาบปลาเค้า องค์การบริหารส่วนตำบลวังไคร้ องค์การบริหารส่วนตำบลกลัดหลวง องค์การบริหารส่วนตำบลปึกเตียน องค์การบริหารส่วนตำบลเขากระปุก และ องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านในดง
  • อำเภอบ้านลาด :: องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านหาด องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านทาน องค์การบริหารส่วนตำบลตำหรุ องค์การบริหารส่วนตำบลสมอพลือ องค์การบริหารส่วนตำบลไร่มะขาม องค์การบริหารส่วนตำบลท่าเสน องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกระเจ็ด องค์การบริหารส่วนตำบลหนองกะปุ องค์การบริหารส่วนตำบลไร่โคก องค์การบริหารส่วนตำบลโรงเข้ องค์การบริหารส่วนตำบลไร่สะท้อน องค์การบริหารส่วนตำบลท่าช้าง องค์การบริหารส่วนตำบลถ้ำรงค์ และ องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยลึก
  • อำเภอบ้านแหลม :: องค์การบริหารส่วนตำบลบ้านแหลม องค์การบริหารส่วนตำบลบางขุนไทร องค์การบริหารส่วนตำบลปากทะเล องค์การบริหารส่วนตำบลบางแก้ว องค์การบริหารส่วนตำบลแหลมผักเบี้ยองค์การบริหารส่วนตำบลบางตะบูน องค์การบริหารส่วนตำบลบางครก องค์การบริหารส่วนตำบลท่าแร้ง และ องค์การบริหารส่วนตำบลท่าแร้งออก
  • อำเภอแก่งกระจาน :: องค์การบริหารส่วนตำบลแก่งกระจาน องค์การบริหารส่วนตำบลสองพี่น้อง องค์การบริหารส่วนตำบลวังจันทร์ องค์การบริหารส่วนตำบลป่าเด็ง องค์การบริหารส่วนตำบลพุสวรรค์ และ องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยแม่เพรียง